MenuToespraak burgemeester Dodenherdenking 2023
Op deze pagina staat de volledige toespraak van burgemeester Delhez tijdens de Dodenherdenking op 4 mei 2023.
Burgemeester Marcel Delhez:
Oorlog laat zich niet wegwensen
Weet u nog dat ik u vorig jaar vroeg: is oorlog iets uit het verleden?
Diep ontdaan waren we toen. Want wéér bleek dat vrijheid en vrede niet vanzelfsprekend zijn.
Ik hoopte vurig dat we hier vandaag in een andere realiteit samen zouden komen.
Ik hoopte dat de oorlog in Oekraïne afgelopen zou zijn.
Dat de wereld vrediger zou zijn dan vorig jaar.
Dat de oorlog, die zoveel mensenlevens verwoest, ook voor Oekraïense mensen tot het verleden zou behoren.
Nee, oorlog laat zich niet wegwensen.
Hier vlakbij is vrede nog steeds niet vanzelfsprekend.
Wat voor ons een groot goed is, is een droom voor velen: vrijheid van meningsuiting, vrijheid van religie, gaan en staan waar je wilt.
Het hoort allemaal bij een leven zonder oorlog.
Bij beschaving.
Dus laten we dat koesteren en er voorzichtig mee omgaan: elkaars vrijheid én elkaars grenzen respecteren.
Want die vrijheid hebben onze voorouders voor óns verdedigd.
En niet alleen vrijheden horen bij de vrede waarin we leven.
Wat dacht u van schoon drinkwater, elektriciteit en warmte?
Of weten dat onze partner, ouders of ons kind veilig is als zij ’s avonds in bed liggen? Het is een groot goed.
Maar oorlogsmisdaden gebeuren.
Kinderen ontvoeren en valse informatie verspreiden: het doet akelig denken aan ons eigen nationale trauma.
Toch zijn het oorlogsmisdaden die het afgelopen jaar zijn gepleegd, in Oekraïne.
En denk ook aan wat gebeurt in China.
Waar Oeigoeren, Kazakken en andere minderheden massaal worden opgesloten en gemarteld in zogenaamde heropvoedingskampen.
Of denk aan de onderdrukking van vrouwen in Iran.
En, op dit moment, de onveilige situatie in Soedan.
We weten: wij willen dit soort praktijken hier nooit meer meemaken.
Tegelijkertijd overkomt het onze medemensen op andere plekken op de wereld.
Steeds minder mensen kunnen navertellen hoe de oorlog hier in Veldhoven was.
Of op andere plekken in Europa.
Een maand geleden overleed Tweede Wereldoorlog-veteraan Leo Hendrikx op 99-jarige leeftijd. Hij vocht in de oorlog met zijn Spitfire-jachtvliegtuig vanuit Engeland tegen Duitsland.
Hij werd in 1945 uit de lucht geschoten, maar overleefde.
Hij was toen pas 22 jaar oud en had al zo’n 4 jaar gevochten.
Stel je eens voor, nog maar net volwassen en al jaren vechten in een oorlog.
Wat hij en zijn kameraden hebben betekend, mag niet verloren gaan.
Zijn verhaal moeten we blijven vertellen.
Zoals we straks ook gaan luisteren naar een verhaal uit een recenter verleden.
Het aangrijpende verhaal van Fekadu Beyne Shiferau, die naar Nederland is gevlucht en nu in Veldhoven woont.
De generaties erna kennen vaak de verhalen van hun vader, moeder, opa of oma. Of waar woorden tekort schoten, kennen ze de holle blikken.
De sporen van angst en verlies die de oorlog achterliet.
Anderen bleven met gemis achter.
Of met een getraumatiseerde versie van hun dierbare.
Zulk soort gemis blijft.
Een oorlog kan generaties verscheuren en na-echoën bij nabestaanden.
Of het nu van 80 jaar geleden was in Europa of 70 jaar geleden in toenmalig Nederlands Indië.
Of tijdens een van de vredesmissies, bijvoorbeeld in Kosovo, Afghanistan of Mali.
We staan allemaal in mindere of meerdere mate in contact met de herinnering aan oorlog. Ook vandaag.
En vandaag herdenken wij de Nederlandse slachtoffers - burgers en militairen – van de Tweede Wereldoorlog en van oorlogssituaties en VN-vredesmissies daarna.
Veldhoven heeft ook haar oorlogsverleden en deze verhalen willen we vertellen en levend houden voor onze kinderen en kleinkinderen.
Onze opa’s en oma’s zijn er straks niet meer om dit te vertellen.
Daarom is herdenken zo belangrijk, het mag niet vergeten worden.
Daarom noem ik:
- Janus Hagelaars. Een Oerlese commando, drager van het Kruis van Verdienste en het Verzetsherdenkingskruis. Hij sneuvelde in de nadagen van Wereldoorlog II bij een confrontatie met Duitse troepen in Geffen.
- Piet van de Linden en Frits Verhagen. Slachtoffers vér weg in Nederlands-Indië, waar zij ook zijn begraven.
- Frans Bekers. Hij kwam op 28 oktober 1944 in een mijnenveld, tijdens een opdracht om burgers voor datzelfde mijnenveld te waarschuwen.
- De negentien slachtoffers van het bombardement op Zeelst op 17 september 1944. Zij worden jaarlijks herdacht op 17 september bij het monument ‘Donderslag bij heldere hemel’ dat op het Meiveld staat.
Eenmaal per jaar slaat deze klok voor hen, die voor onze vrijheid vielen.
De vrijheid die wij morgen samen vieren.
Omdat die niet vanzelfsprekend is.
Daar moeten we aan werken en dat begint in onze eigen leefomgeving.
Laten wij ons, hier in Veldhoven, daar voor inzetten.
Tolerant zijn naar elkaar toe, elkaar helpen en steunen als dat nodig is.
En zij die vluchten voor oorlog en geweld, waar ze ook vandaan komen… tegen hen zou ik willen zeggen: Jullie zijn net als Fekadu welkom hier in Veldhoven.
Ik hoop van harte dat jullie dat voelen en dat jullie onze vrijheid en gastvrijheid mogen ervaren.
Dan kunnen we echt spreken over vrijheid in verbondenheid.
Fijn dat u hier vanavond was. Dank u wel.
